Ortak çikarlar

Almanya ile Rusya arasindaki iliskiler kamuoyunda oldum olasi hep »sorunlu iliskiler« diye anilir. Almanya’nin 20. Yuzyil’da iki kez Rusya’ya savas açmis olmasi ve Alman fasizminin donemin SSCB vatandaslarinin 20 milyonunun yasamina mal olmasi, kuskusuz Ruslar tarafindan oyle pek unutulabilecek bir olgu degil. O yuzden Almanya basini bugunlerde henuz bir kaç hafta oncesinin Rus karsiti soylemleri yerine, Rusya ile olan iliskilerin onemini vurgulayan ve Almanya-Rusya dostlugunu one çikaran bir dil kullanmasini buna baglayanlar olabilir.

Boylesi bir degisiklik donemseldir ve kendiliginden olmuyor. Ne de olsa Rusya Baskani Dimitri Medwjedew Persembe gunu 11. Alman-Rus Zirvesi’ne katilmak için Munih’e geldi. Medwjedew, 2001’de Wladimir Putin ile donemin Federal Sansolyesi ve bugunun Rus enerji tekeli GAZPROM’un maasli danismani olan Gerhard Schroder’in ortaklasa baslattiklari »Petersburg Dialoglari« toplantisina katilacak.

Ziyaret konusunda basina yapilan resmî açiklamada, Almanya ve Rusya’nin kriminalite ile mucadele, ortak enerji ajansinin kurulmasi ve arastirma isbirligi basliklari altinda atilacak ortak adimlar ve dis politikada da Iran’in nukleer programi, Kuzey Kore, Orta Dogu ve yil sonunda Kopenhag’da yapilacak olan Dunya Iklim Konferansi uzerine gorusmeler yapilacagi bildirildi.

Uzmanlar ise iki ulke arasindaki gorusmelerin asil gundem maddesini enerji ve iktisat politikalarinin olusturacagini soyluyorlar. Bu goruse ben de katiliyorum, çunku asil soz konusu olan ortak çikarlardir. Bir kere Almanya, Rusya’nin en buyuk enerji musterisi. Rusya’da, Almanya’nin en onemli ticaret partneridir. Toplam 4.500 Alman sirketi dogrudan Rusya’da ve Rusya ile ticaret yapiyorlar. Sirf Rusya’ya olan ihracatin guvence altina alinabilmesi için bu yil 500 milyon Avro’luk devlet kredisi açildi. Baltik Denizi Boru Hatti, Rus Sberbank ile otomotiv devi GAZ’in Almanya’daki Opel sirketine ortak olma olasiligi ve gene buyuk bir Rus bankasi olan Wnestorgbank’in AIRBUS tekeline katilmasi, iki ulke yonetimini pragmatik davranmaya zorluyor.

Goruldugu kadariyla ABD Baskani Obama’nin Dogu Avrupa’ya konuslandirilan ABD roket savar semsiyesi konusunda ve Rusya ile olan iliskilerde eski Baskan Bush’tan farkli bir dil kullanmasi, NATO ve Rusya’nin Gurcistan ihtilafi konusunda yakinlasmaya baslamalari ve ABD ile Rusya’nin kuresel çaptaki sorunlarda birbirleri ile paslasarak adim atmalari, en basta Almanya’ya yariyor.

Bir zamanlar Rusya’nin dusunce ozgurlugune, hukuk devleti anlayisina ve insan haklarina uymadigini gundemden dusurmeyen Alman basininin, Rus insan haklari aktivisti Natalya Estemirowa’nin Çeçenistan’da hunharca – ve buyuk olasilikla devlet guçleri tarafindan – katledilmis olmasini, kisa bir haber basligiyla geçistirmis olmasi bu yuzden bir tesaduf degil.

Alman ve Rus demiryollari sirketlerinin karsilikli olarak birbirlerinden hisse satin almalari, Alman ticaretinin Rusya’da olasi odeme zorluklarina karsi birlikte guvence altina alinmasi, Rus ekonomisinin »modernizasyonunda« Almanya’ya aslan payinin ongorulmesi ve milyarlarca Avro’luk dogal gaz ticareti soz konusu oldugunda, ne insan haklarindan, ne demokrasi ve baristan soz etmenin bir anlami kaliyor.

Her ne kadar Almanya, Çekirdek Avrupa’nin itici gucu olarak, Nabucco Projesi gibi alternatif ve Rusya’dan bagimsiz enerji kaynaklari nakil yollari arasa da, Desertec Projesi gibi Kuzey Afrika’da Sahra Çolu’ne yerlestirilecek devasa gunes kolektorleri ile Avrupa’ya elektrik akimini garanti etmek için 400 milyar Avro’luk bir yatirim plani yapsa da, gobeginden iktisadî bagimlilik içinde oldugu Rusya ile olan ve ortak çikarlar uzerine kurulu »mantik evliligini« devam ettirmek zorundadir.

Nabucco gibi alternatif yollar, evlilik surecinde ozel çikarlarin daha iyi korunabilmesi ve fiyat istikrarinin saglanmasi, kâr marjinin yuksek tutulabilmesi için gerekli olan »jokerlerdir«. Bu nedenle Nabucco sayesinde buyuklerin enerji pokeri masasinda alacaklarini zannettikleri »manonun« yuksekligi uzerine hesap yapan Turkiye egemenleri, mantik evliligi devam ettigi surece ayak islerine kosulmaktan kurtulamayacaklardir. Ve ortak çikarlar soz konusu oldugunda ilk birakilacak el, angaryaci Turkiye egemenlerinin eli olacaktir.

Murat Çakir
__._,_.___